Thuật toán của TikTok nổi bật hơn so với những sản phẩm của Meta và Google. Điều này khiến nó trở thành mục tiêu quan tâm của giới công nghệ và các quan chức Mỹ.
Thuật toán gợi ý nội dung của TikTok tiếp tục thu hút sự chú ý sau khi chính quyền Mỹ thông qua đạo luật buộc ByteDance phải bán ứng dụng trong vòng 9 tháng, nếu không sẽ bị cấm hoạt động tại Mỹ.
Theo Reuters, có bốn nguồn tin cho biết ByteDance sẽ không bán TikTok cho bất kỳ công ty nào khác và sẽ đóng cửa ứng dụng nếu cần thiết. Công ty Trung Quốc này nhấn mạnh họ sẽ làm như vậy để không phải từ bỏ thuật toán cốt lõi – “bí quyết thành công” độc đáo của TikTok mà không mạng xã hội nào khác có được.
Thuật toán và thiết kế ứng dụng
Các chuyên gia và cựu nhân viên TikTok cho rằng thành công toàn cầu của ứng dụng không chỉ đến từ thuật toán, mà còn từ cách nó kết hợp với định dạng video ngắn trên nền tảng.
Trước khi TikTok xuất hiện, nhiều người tin rằng sự kết nối giữa người dùng là yếu tố tạo nên thành công của mạng xã hội, như Facebook và Instagram.
TikTok lại chứng minh rằng việc vận hành dựa trên sở thích và mối quan tâm của người dùng mang lại ưu thế lớn hơn nhiều. Thay vì xây dựng thuật toán dựa trên mối quan hệ xã hội như Facebook, lãnh đạo TikTok, bao gồm CEO Shou Zi Chew, đã phát triển thuật toán dựa trên “tín hiệu quan tâm”.
“Nhiều mạng xã hội đã phát triển thuật toán dựa trên sở thích của người dùng, nhưng TikTok tối ưu hóa hiệu quả của nó nhờ định dạng video ngắn. Hệ thống gợi ý của họ khác biệt ở thiết kế và nội dung”, Catalina Goanta, giảng viên tại Đại học Utrecht, Hà Lan, nhận xét. Thuật toán của TikTok có khả năng theo dõi những thay đổi nhỏ trong sở thích người dùng qua thời gian, thậm chí xác định họ muốn xem gì vào các thời điểm nhất định trong ngày.
Thu thập dữ liệu nhanh chóng
Jason Fung, cựu lãnh đạo bộ phận game của TikTok, cho biết định dạng video ngắn giúp ứng dụng này tìm hiểu sở thích người dùng nhanh hơn nhiều so với các đối thủ.
“Chúng tôi có thể thu thập dữ liệu về sở thích nhanh hơn YouTube, nền tảng có độ dài video trung bình gần 10 phút. Hãy tưởng tượng khả năng thu thập dữ liệu mỗi vài giây, so với gần 10 phút mỗi lần”, ông nói.
TikTok khởi đầu là ứng dụng cho thiết bị di động, giúp nó có ưu thế trước các nền tảng phải chuyển đổi từ giao diện máy tính sang smartphone.
Việc gia nhập thị trường video ngắn sớm cũng mang lại cho TikTok nhiều lợi thế. Instagram ra mắt Reels năm 2020, còn YouTube Shorts là năm 2021. Cả hai đều đi sau TikTok vài năm về kinh nghiệm phát triển sản phẩm và cơ sở dữ liệu người dùng.
Khả năng khám phá
TikTok thường xuyên gợi ý nội dung nằm ngoài sở thích người dùng, điều mà ban lãnh đạo công ty tin rằng sẽ làm trải nghiệm của người dùng trở nên phong phú hơn.
Theo báo cáo của các nhà nghiên cứu Mỹ và Đức tháng trước, dựa trên dữ liệu của 347 người dùng và 5 bot tự động trên TikTok, thuật toán của nền tảng chỉ khai thác sở thích người dùng trong 30-50% video gợi ý.
“Phát hiện này cho thấy thuật toán TikTok đề xuất lượng lớn video mang tính khám phá, nhằm hiểu rõ hơn nhu cầu người dùng hoặc tối đa hóa khả năng giữ chân họ thông qua những video thú vị không liên quan”, các nhà nghiên cứu cho hay.
Gộp người dùng vào nhóm
Ari Lightman, giáo sư tại Đại học Carnegie Mellon, Mỹ, chỉ ra một trong những chiến thuật hiệu quả của TikTok là khuyến khích người dùng tập trung vào các nhóm công khai thông qua hashtag. Phương thức này giúp họ hiểu rõ hơn về hành vi, sở thích và tư tưởng của người sử dụng.
Lightman cho rằng các tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ có thể sao chép và thay thế vị trí TikTok nếu ứng dụng này bị cấm hoàn toàn, nhưng sẽ gặp nhiều thách thức nếu muốn tái hiện văn hóa người dùng mà TikTok đã xây dựng.
Lợi thế của Trung Quốc
Thuật toán gợi ý của TikTok được phát triển dựa trên ứng dụng Douyin ra mắt tại Trung Quốc năm 2016. ByteDance nhiều lần khẳng định TikTok và Douyin là hai ứng dụng độc lập, nhưng một nguồn tin cho biết thuật toán của cả hai có nhiều nét tương đồng.
AI của Douyin được củng cố nhờ lực lượng lao động giá rẻ tại Trung Quốc, cho phép công ty tuyển dụng lượng lớn nhân viên để gán nhãn nội dung và người dùng trên nền tảng. “Trong giai đoạn 2018-2019, Douyin tìm cách gán nhãn từng người. Họ đánh dấu từng video một cách thủ công, sau đó gán nhãn người dùng dựa trên video đã xem. Phương thức này cũng được áp dụng cho TikTok”, Yikai Li, cựu giám đốc tại ByteDance, tiết lộ.
Việc tuyển dụng người gán nhãn dữ liệu hiện là phương thức phổ biến ở các doanh nghiệp AI, nhưng ByteDance là một trong những công ty tiên phong trong lĩnh vực này.
“Thống kê và sắp xếp dữ liệu gán nhãn tốn nhiều công sức. Các công ty Trung Quốc có lợi thế do nguồn nhân lực giá rẻ và dồi dào. Chi phí cho hoạt động này ở Trung Quốc thấp hơn nhiều so với các doanh nghiệp Bắc Mỹ”, Li cho hay.